I. TARAFIMIZCA DEĞERLENDİRİLECEK MESELE

Spor kulüpleri veya spor anonim şirketleri genellikle Spor Federasyonlarından olan alacaklarını, kulüp başkanına, yönetim kurulu başkanına veya borçlu olduğu herhangi bir kişiye devretmektedirler. Yapılan bu işlem Türk Borçlar Kanunu (TBK)’nun 183. maddesi ve devamında düzenlenen alacağın devri işlemidir. Alacaklı; kanun, sözleşme veya işin niteliği engel olmadıkça borçlunun rızasını aramaksızın alacağını üçüncü bir kişiye devredebilir. Ancak devre ilişkin kanuni sınırlamalar öngörülmüşse sınırlamalara uyarak devir yapılmalıdır. 26.04.2022 tarih ve 31821 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu (Kanun) ile spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin alacaklarının devrine ilişkin bazı sınırlamalar getirilmiştir. Getirilen sınırlamaların, mevcut temliknameler açısından değerlendirilmesi ile 7405 sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden önceki ve sonraki temliknameler açısından değerlendirilmesinde Spor Federasyonlarının bu sınırlamaları gözetip gözetmeyeceği hususları incelenecektir.

II. DEĞERLENDİRMELER

1. 7405 Sayılı Kanun’a Göre Temlik Sınırlamaları

Kanun’da, kulüplerin denetimi ile borç ve alacaklarına ilişkin birçok husus düzenlenmiştir. Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin yapacakları alacağın devri işlemlerine de Kanun’un “Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin bütçe ve harcama ilkeleri” başlıklı 20. maddesi ile bazı sınırlamalar getirilmiştir. Buna göre;

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri;

- Bir önceki hesap döneminde gerçekleşen brüt gelirinin yüzde yirmi beşini aşmayan ve yönetim kurulunun olağan görev süresi içerisinde doğacak ya da vadesi gelecek gelir ve alacaklara ilişkin temlikleri yönetim kurulu kararıyla yapabilir.

- Bir önceki hesap döneminde gerçekleşen brüt gelirinin yüzde yirmi beşini aşan gelir ve alacağını üye sayısı on binden az olan spor kulüplerinde en az üye tam sayısının salt çoğunluğunun, üye sayısı on binden fazla olan spor kulüplerinde üyelerin, spor anonim şirketlerinde ise sermayenin en az üçte birini oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin katılacağı genel kurulda, spor kulüplerinde toplantıya katılanların en az dörtte üçünün, spor anonim şirketlerinde ise toplantıya katılan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin sahip oldukları sermayenin en az dörtte üçünü oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oyu ile devredebilir. (m.20/4)

- Mevcut yönetim kurulunun olağan görev süresinin bitiminden sonra doğacak ya da vadesi gelecek gelir ve alacaklarını üye sayısı on binden az olan spor kulüplerinde en az üye tam sayısının salt çoğunluğunun, üye sayısı on binden fazla olan spor kulüplerinde üyelerin, spor anonim şirketlerinde ise sermayenin en az üçte birini oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin katılacağı genel kurulda, spor kulüplerinde toplantıya katılanların en az dörtte üçünün, spor anonim şirketlerinde ise toplantıya katılan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin sahip oldukları sermayenin en az dörtte üçünü oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oyu ile devredebilir. (m.20/4) Ancak bu tür gelir ve alacakların temlikinde, hiçbir şekilde bir önceki hesap döneminde gerçekleşen brüt gelirin yüzde ellisi oranını geçemez. (m. 20/4)

- Yönetim kurulu üyelerine, bunların eşleri ve üçüncü dereceye kadar hısımlarına, çalışanlarına, yüzde beş ve üzeri pay sahiplerine ve yönetim kurulu üyelerinin yüzde beş ve daha fazla pay sahibi olduğu şirketlere hak ve alacaklarını devredemez. (m. 20/8)

2. Alacağın Devrine İlişkin 7405 sayılı Kanunda Yer Alan Sınırlamaların Spor Federasyonları Tarafından Gözetilip Gözetilemeyeceği

Alacağın devri, Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 183 ve devamında düzenlenmektedir. Prensip olarak, her alacak hakkı borçlunun rızası aranmaksızın, alacaklı ve üçüncü kişi arasında yapılan sözleşme ile devredilebilir. Aynı hükümde, istisnai olarak, alacağın niteliği, kanun veya sözleşmenin devre engel oluşturabileceği öngörülmektedir. Kanunun alacağın devrini emredici bir hukuk kuralı ile yasakladığı hâllerde, bu yasağa aykırı olarak gerçekleştirilen alacağın devri işlemi -söz konusu kurala aykırılık hâlinde başka bir hükümsüzlük yaptırımı uygulanması kanunda özel olarak düzenlenmiş olmadıkça- BK 27/I uyarınca kesin hükümsüz olur. Böyle bir devir sadece borçlu karşısında değil, devredenle devralan arasında da hüküm ve sonuç doğurmaz. Hâkim, kanundan kaynaklanan bir devir yasağına aykırılık bulunduğunu ve devrin kesin hükümsüz olduğunu görevi gereği kendiliğinden göz önüne almak zorundadır. Aynı şekilde devre ilişkin sınırlamalar söz konusu olduğunda da sınırlamalara uygun olarak yapılmayan devir, geçersizlik sonucunu doğurur. Devir işleminin geçersiz olduğu durumlarda borçlu devralan alacaklıya ifada bulunarak borçtan kurtulmuş olmaz. Borçlu ancak TBK m. 186 uyarınca alacağın devredildiği, devreden veya devralan tarafından kendisine bildirilmemişse, önceki alacaklıya; alacak birkaç kez devredilmişse, son devralan yerine önceki devralanlardan birine iyiniyetle ifada bulunarak borcundan kurtulur.

Spor Federasyonlarına alacağın devri bildirildiğinde, Spor Federasyonları yükümlülüklerinden kurtulabilmek için devrin geçerliliğini incelemek zorundadır. Kanundaki sınırlamalara uygun yapılmayan bir devir geçersizlik sonucunu doğuracağından, devralana yapılan ödeme ile Spor Federasyonları kanundan doğan yükümlülüklerinden kurtulmuş olmaz. Bu inceleme kulübün veya devralan alacaklının, alacağın devri sözleşmesine ekleyeceği belgeler ile şekli olarak yapılabilir. (Ör: genel kurul tutanağının noter onaylı sureti, yasaklı kişilere devir yapılmadığına dair taahhütname, pay oranlarını gösterir belge vs.)